Ihe ọma na-eme mgbe ị na-enye ndị ahịa ahụmahụ pụtara ìhè.Naanị ịkpọ aha ole na ole…
- 75%gaa n'ihuimefu karịa n'ihi akụkọ ihe mere eme nke nnukwu ahụmahụ
- Ihe karịrị 80% dị njikere ịkwụ ụgwọ karịa maka ahụmahụ dị ukwuu, na
- Ihe karịrị 50% ndị nwetagoro ahụmịhe dị ukwuu nwere ike ịkwado ụlọ ọrụ gị ndị ọzọ ugboro atọ.
Nke ahụ bụ ihe siri ike, nke nyocha gosipụtara na ọ na-akwụ ụgwọ iji jide n'aka na ndị ahịa nwetara ọrụ ọkaibe.N'ọkwa dị ntakịrị, ndị ọkachamara ahụmahụ ndị ahịa kwenyere na ọ bụ ihe obi ụtọ iso ndị ahịa nwere afọ ojuju rụọ ọrụ.
Okwu ziri ezi na-abara onye ọ bụla uru
Ọtụtụ n'ime uru ndị a na-emekọrịta ihe bụ n'ihi mkparịta ụka dị mma na-ewulite mmekọrịta ka mma.
Okwu ziri ezi sitere na ọkachamara ahụmahụ ndị ahịa n'oge kwesịrị ekwesị nwere ike ime mgbanwe niile.
Nke a bụ ahịrịokwu 17 na-ewulite mmekọrịta yana oge kachasị mma iji ha na ndị ahịa:
Na mmalite
- Nnọọ.Kedu ihe m ga-enyere gị aka taa?
- Obi ga-adị m ụtọ inyere gị aka…
- Ọ dị mma izute gị!(Ọbụna na ekwentị, ọ bụrụ na ị maara na ọ bụ nke mbụ ị na-ekwu okwu, kwenye ya.)
N'etiti
- Aghọtara m ihe kpatara… na-eche gị otu a/chọrọ mkpebi/na-enwe nkụda mmụọ.(Nke a gosikwara na ị ghọtara mmetụta ha kwa.)
- Nke ahụ bụ ezigbo ajụjụ.Ka m chọpụta maka gị.(Ọ dị irè mgbe ị na-enweghị azịza n'aka.)
- Ihe m nwere ike ime bụ…(Nke a dị mma karịsịa mgbe ndị ahịa rịọrọ ihe ị na-enweghị ike ime.)
- Ị nwere ike ichere nwa oge ka m…?(Nke a zuru oke mgbe ọrụ ahụ ga-ewe nkeji ole na ole.)
- Ọ ga-amasị m ịghọtakwu nke a.Biko gwa maka…(Ọ dị mma maka ịkọwapụta na igosi mmasị na mkpa ha.)
- Enwere m ike ịgwa gị ihe nke a pụtara nye gị, m ga-ebute ya ụzọ.(Nke ahụ na-emesi obi ike nye onye ahịa ọ bụla nwere nchegbu.)
- M ga-atụ aro…(Nke a na-ahapụ ha ka ha kpebie ụzọ ha ga-esi gaa. Zenarị ịsị ha,Ị kwesịrị …)
Na njedebe
- Aga m ezitere gị mmelite mgbe…
- Jide n'aka, nke a ga-/m ga-/ị ga-eme… (Mee ka ha mara usoro ọzọ ị ji n'aka ga-eme.)
- Enwere m obi ekele na ị mere ka anyị mara maka nke a.(Ọ dị mma maka oge ndị ahịa na-eme mkpesa banyere ihe na-emetụta ha na ndị ọzọ.)
- Kedu ihe ọzọ m nwere ike inyere gị aka?(Nke a na-eme ka obi dị ha mma iwepụta ihe ọzọ.)
- Aga m elekọta nke a n'onwe m ma mee ka ị mara mgbe edozichara ya.
- Ọ na-atọ ụtọ mgbe niile iso gị na-arụkọ ọrụ.
- Biko kpọtụrụ m ozugbo na… mgbe ọ bụla ịchọrọ ihe.M ga-adị njikere inye aka.
Oge nzipu: Mar-02-2022